فهرست عناوین
CAS Number (شماره CAS)، شناسهای یکتا و بینالمللی است که توسط Chemical Abstracts Service (CAS) به مواد شیمیایی اختصاص داده میشود. این شماره مانند یک “کد ملی” برای هر ماده شیمیایی عمل میکند و شامل تمامی ترکیبات شیمیایی، عناصر، آلیاژها و حتی مخلوطها میشود.
ساختار CAS Number
یک شماره CAS شامل سه بخش است:
- اولین بخش: تعداد دلخواهی از ارقام (1 تا 7 رقم) که ماده خاص را شناسایی میکند.
- دومین بخش: همیشه 2 رقم است.
- سومین بخش: یک رقم بهعنوان Check Digit برای بررسی صحت شماره.
مثال: 64-17-5 (شماره CAS مربوط به اتانول)
اهمیت و کاربردهای CAS No
- شناسایی دقیق مواد شیمیایی: جلوگیری از اشتباه در نامگذاری موادی که ممکن است اسامی مشابه داشته باشند.
- دسترسی سریع به اطلاعات ایمنی: CAS No معمولاً برای یافتن دادههای MSDS (برگههای اطلاعات ایمنی مواد) استفاده میشود.
- کاربرد در صنایع مختلف: برای ردیابی، خریدوفروش مواد، تحقیقات علمی و تولید محصولات صنعتی.
کاربرد CAS No در صنایع مختلف
| صنعت | ماده شیمیایی | CAS Number | کاربرد |
|---|---|---|---|
| پزشکی و داروسازی | اتانول | 64-17-5 | ضدعفونیکننده، حلال در تولید داروها |
| کشاورزی | گلیفوسیت | 1071-83-6 | علفکش برای کنترل علفهای هرز |
| آرایشی و بهداشتی | گلیسرین | 56-81-5 | مرطوبکننده در کرمها و لوسیونها |
| نفت و گاز | بنزن | 71-43-2 | ماده اولیه در تولید پلیمرها و رزینها |
| غذایی | اسید سیتریک | 77-92-9 | تنظیمکننده اسیدیته و نگهدارنده مواد غذایی |
| نساجی و رنگرزی | آنیلین | 62-53-3 | ماده اولیه برای رنگهای صنعتی |
| ساختوساز | سیمان پرتلند | 65997-15-1 | ماده اصلی در ساخت بتن و ملات |
جدول مقایسهای
در ادامه، جدولی مقایسهای از چند ماده با شناسه CAS و کاربردهای آن را ارائه میکنیم.
| نام ماده | CAS Number | صنعت مرتبط | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|
| آب (H₂O) | 7732-18-5 | تمام صنایع | حلال و ماده پایه در فرآیندهای مختلف |
| اتانول (C₂H₆O) | 64-17-5 | پزشکی، صنعتی، آرایشی | حلال، ضدعفونیکننده، تولید عطر |
| کربن دیاکسید (CO₂) | 124-38-9 | غذایی، صنعتی | تولید نوشیدنیهای گازدار، استفاده در آتشنشانی |
| پلیاتیلن (PE) | 9002-88-4 | پتروشیمی، بستهبندی | تولید فیلم پلاستیکی، کیسهها و بطریها |
| آمونیاک (NH₃) | 7664-41-7 | کشاورزی، شیمیایی | تولید کودهای شیمیایی، پاککنندههای خانگی |
نمودار کاربرد CAS No در صنایع مختلف
با استفاده از دادههای بالا، میتوان نموداری تهیه کرد که سهم استفاده از CAS Number در صنایع مختلف را نشان دهد.
این نمودار سهم استفاده از شناسه CAS در صنایع مختلف را نشان میدهد. همانطور که مشاهده میکنید، صنایع پزشکی و داروسازی با 25% بیشترین سهم را دارند، و سایر صنایع مانند کشاورزی، آرایشی و بهداشتی، نفت و گاز، و… نیز به نسبتهای مختلف از CAS No بهره میبرند.
-
برای مثال این دو cas را تشریح و مقایسه می کنیم5102-83-0 5567-15-7
هر دو ماده با شمارههای CAS 5102-83-0 و 5567-15-7 پیگمنتهای زرد رنگ هستند که در صنایع مختلف بهعنوان رنگدانه استفاده میشوند. در ادامه به تشریح و مقایسه این دو ماده میپردازیم:
پیگمنت زرد 13 (Pigment Yellow 13) – CAS 5102-83-0
مشاهده محصول بین محصولات آرکا تجارت هونام
مشخصات:
- فرمول مولکولی: C₃₆H₃₄Cl₂N₆O₄
- وزن مولکولی: 685.6
- شکل ظاهری: پودر زرد
کاربردها:
- رنگهای هنری: بهعنوان رنگدانه در رنگهای هنری استفاده میشود.
- پوشش کودها: بهعنوان رنگدانه در پوششدهی کودها بهکار میرود.
ویژگیها:
- پیگمنت زرد 13 یک رنگدانه زرد شفاف از نوع بنزیدین است که در کاربردهای مختلفی مانند رنگهای هنری و پوشش کودها استفاده میشود.
پیگمنت زرد 83 (Pigment Yellow 83) – CAS 5567-15-7
مشاهده محصول بین محصولات آرکا تجارت هونام
مشخصات:
- فرمول مولکولی: C₃₆H₃₂Cl₄N₆O₈
- وزن مولکولی: 818.49
- شکل ظاهری: پودر زرد
- نقطه ذوب: بیش از 300 درجه سانتیگراد (تجزیه)
- چگالی: 1.43 گرم بر سانتیمتر مکعب
کاربردها:
- مستربچها: بهعنوان رنگدانه در تولید مستربچها استفاده میشود.
- رنگهای خودرویی: در رنگآمیزی خودروها بهکار میرود.
ویژگیها:
- پیگمنت زرد 83 دارای استحکام رنگی بالا و قابلیت پخش عالی است که آن را برای استفاده در مستربچها و رنگهای خودرویی مناسب میسازد.
مقایسه
- ساختار شیمیایی: هر دو پیگمنت از خانواده دیآریلید زرد هستند، اما تفاوت در ساختار مولکولی آنها منجر به ویژگیهای متفاوتی میشود.
- کاربردها: پیگمنت زرد 13 بیشتر در رنگهای هنری و پوشش کودها استفاده میشود، در حالی که پیگمنت زرد 83 در مستربچها و رنگهای خودرویی کاربرد دارد.
- ویژگیهای فیزیکی: پیگمنت زرد 83 دارای نقطه ذوب بالاتر و چگالی بیشتری نسبت به پیگمنت زرد 13 است.
هر دو پیگمنت زرد 13 و 83 در صنایع مختلف بهعنوان رنگدانههای زرد استفاده میشوند، اما تفاوت در ساختار شیمیایی و ویژگیهای فیزیکی آنها منجر به کاربردهای متفاوتی در صنایع میشود. انتخاب بین این دو پیگمنت بستگی به نیازهای خاص هر کاربرد دارد.
