پوشش‌ پلاستیک Plastic Coatings

پوشش پلاستیک چیست؟

پوشش‌ پلاستیک، لایه‌هایی از مواد پلیمری هستند که به‌عنوان محافظ، تزئین‌کننده یا حتی عایق الکتریکی بر روی سطوح مختلف اعمال می‌شوند. این پوشش‌ها معمولاً از رزین‌های سنتزی مانند اپوکسی، پلی‌یورتان، پلی‌اتیلن یا پلی‌وینیل کلراید (PVC) تشکیل شده‌اند و بسته به نوع کاربرد، می‌توانند شفاف، مات، رنگی، مقاوم به حرارت، مقاوم به مواد شیمیایی یا دارای خاصیت ضدخوردگی باشند.

این نوع پوشش‌ها به دلیل چسبندگی بالا، مقاومت شیمیایی، ظاهر جذاب و قابلیت اجرا روی طیف وسیعی از بسترها، در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارند.

کاربردهای پوشش‌های پلاستیک

پوشش‌های پلاستیکی در بسیاری از صنایع به‌کار می‌روند که هرکدام نیازهای خاص خود را دارند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربردها اشاره می‌شود:

• صنایع خودروسازی: برای جلوگیری از زنگ‌زدگی قطعات فلزی مانند شاسی، رینگ، قطعات موتور و تجهیزات جانبی از پوشش‌های پلاستیکی استفاده می‌شود. این پوشش‌ها علاوه بر مقاومت مکانیکی، زیبایی ظاهری نیز ایجاد می‌کنند.
• صنایع ساختمانی: اجزایی مانند درب، پنجره، نرده‌ها و چارچوب‌ها که در معرض شرایط جوی قرار دارند، با پوشش‌های پلاستیکی مقاوم‌سازی می‌شوند. این پوشش‌ها اغلب در برابر UV، باران اسیدی و سایش مقاوم‌اند.
• صنایع لوازم خانگی: دستگاه‌هایی مانند یخچال، ماشین لباسشویی، مایکروویو و اجاق گاز دارای پوشش‌های پلاستیکی برای زیبایی، عایق‌بندی و محافظت در برابر خوردگی هستند.
• صنایع الکتریکی و الکترونیکی: پوشش‌های پلاستیکی برای عایق‌بندی کابل‌ها، بردهای مدار چاپی (PCB) و بدنه تجهیزات به‌کار می‌روند.
• صنایع غذایی و بسته‌بندی: در بسیاری از موارد، قوطی‌ها، ظروف پلاستیکی و تجهیزات تماس با غذا با لایه‌هایی از پلاستیک پوشیده می‌شوند تا مانع از نفوذ هوا، رطوبت و آلودگی شوند.

تفاوت پوشش‌ پلاستیک با رنگ‌های تزریقی در پلاستیک

رنگ‌آمیزی درون‌پلاستیکی یا مستربچ، فرآیندی است که در آن پیگمنت‌ها به مواد اولیه پلاستیکی افزوده می‌شوند و پلاستیک تولیدشده از ابتدا دارای رنگ دلخواه خواهد بود. این روش با پوشش‌های سطحی تفاوت‌های عمده‌ای دارد:

پوشش‌های پلاستیکی بیشتر در کاربردهایی به‌کار می‌روند که نیاز به خواص سطحی خاص، مقاومت بیشتر و جلوه بصری بهتر باشد؛ در حالی‌که رنگ‌آمیزی درون‌پلاستیکی برای محصولات ساده و ارزان مناسب‌تر است.

فرآیند ساخت پوشش پلاستیک

ساخت و اعمال پوشش پلاستیکی شامل مراحل زیر است:

1. آماده‌سازی سطح: ابتدا سطح مورد نظر از هرگونه گردوغبار، چربی، رطوبت و آلودگی پاک می‌شود. در صورت نیاز، عملیات سندبلاست یا زبرسازی سطح برای بهبود چسبندگی انجام می‌گیرد.
2. اعمال پرایمر: یک لایه پرایمر مناسب، چسبندگی میان سطح و لایه پلاستیکی اصلی را تقویت می‌کند. این مرحله به‌ویژه در سطوح فلزی اهمیت زیادی دارد.
3. فرمولاسیون پوشش: ترکیب مناسب از رزین، پیگمنت، سخت‌کننده، افزودنی‌ها و حلال (در صورت نیاز) آماده می‌شود. نوع رزین بر اساس خواص مکانیکی و شیمیایی مورد نظر انتخاب می‌شود.
4. افزودن پیگمنت‌ها: پیگمنت‌ها برای ایجاد رنگ، مقاومت نوری، بازتاب UV و خواص حفاظتی به فرمول اضافه می‌شوند. انتخاب پیگمنت مناسب نقش مهمی در دوام و ظاهر پوشش دارد.
5. اعمال پوشش: به روش‌های مختلفی مانند اسپری، غوطه‌وری، پاشش الکترواستاتیک یا براش انجام می‌شود. ضخامت لایه باید یکنواخت باشد.
6. خشک‌سازی یا پخت: بسته به نوع رزین، ممکن است نیاز به پخت حرارتی یا خشک‌کردن با جریان هوا باشد. برخی پوشش‌ها نیز به‌صورت UV Cure عمل می‌کنند.

جدول ترکیب معمول پوشش‌های پلاستیکی پایه اپوکسی

در جدول زیر، یک فرمول متداول برای پوشش پلاستیکی اپوکسی نشان داده شده است:

نقش پیگمنت‌های رنگی در پوشش‌های پلاستیک

پیگمنت‌ها فقط به‌منظور رنگ‌بخشی استفاده نمی‌شوند. وظایف کلیدی آن‌ها در پوشش‌های پلاستیکی عبارتند از:

• افزایش مقاومت در برابر اشعه UV: با جذب یا بازتاب پرتوهای مضر خورشید، از تخریب و زردشدگی سطح جلوگیری می‌کنند.
• کمک به محافظت در برابر خوردگی: برخی پیگمنت‌ها مانند اکسید آهن با ایجاد مانع فیزیکی، مانع نفوذ رطوبت و اکسیژن به سطح فلز می‌شوند.
• پوشش‌دهی بهتر سطح: پیگمنت‌های با پوشانندگی بالا، امکان دستیابی به رنگ دلخواه با لایه نازک‌تر را فراهم می‌کنند.
• زیبایی و جلوه ظاهری: بسته به نوع پیگمنت، می‌توان جلوه‌های مات، براق، متالیک، یا بافت‌دار ایجاد کرد.

تأکید بر پیگمنت‌های اکسید آهن:

پیگمنت‌های اکسید آهن در رنگ‌های مختلف مانند قرمز، قهوه‌ای، زرد و مشکی تولید می‌شوند و دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• پایداری نوری بسیار بالا حتی در شرایط محیطی شدید
• غیرسمی بودن و مناسب برای کاربردهای بهداشتی و غذایی
• مقاومت حرارتی بالا، تا دماهای حدود 200 درجه سانتی‌گراد
• سازگاری با اکثر سیستم‌های رزینی شامل پایه حلال، پایه آب، و UV Cure

مزایا و معایب استفاده از پیگمنت اکسید آهن در پوشش پلاستیکی

استانداردهای رایج در پوشش‌های پلاستیکی

استانداردهایی که در طراحی، تولید و ارزیابی پوشش‌های پلاستیکی باید رعایت شوند:

• ISO 12944: حفاظت از سازه‌های فلزی در برابر خوردگی با استفاده از سیستم‌های پوششی
• ASTM D3359: ارزیابی چسبندگی پوشش‌ها به سطوح زیرین
• EN 13468: ارزیابی ماندگاری رنگ و مقاومت در برابر اشعه UV
• FDA 21 CFR: تعیین شرایط ایمنی برای پوشش‌هایی که با مواد غذایی تماس دارند

شرکت‌های تولیدکننده اصلی در دنیا

در سطح بین‌المللی، چندین شرکت مطرح به تولید پوشش‌های پلاستیکی و پیگمنت‌های مرتبط مشغول‌اند:

شرکت‌های ایرانی فعال

در ایران نیز تعدادی شرکت در زمینه تولید رنگ و پوشش پلاستیکی فعال هستند:

کالاهای رقیب پوشش پلاستیکی

اگرچه پوشش‌های پلاستیکی کاربردهای فراوانی دارند، اما در برخی موارد با گزینه‌های زیر رقابت می‌کنند:

• پوشش‌های پودری (Powder Coatings): معمولاً بر پایه رزین پلی‌استر یا اپوکسی بوده و در صنایعی که نیاز به ضخامت یکنواخت، سختی بالا و دوام زیاد دارند، ترجیح داده می‌شوند.
• رنگ‌های صنعتی مایع: مانند پوشش‌های آکریلیک، آلکیدی یا پلی‌اورتان که در کاربردهای تزئینی و عمومی استفاده می‌شوند.
• پلاستیک‌های رنگی از طریق مستربچ: در صنایع تزریق پلاستیک برای قطعات رنگی ارزان و یک‌پارچه به‌کار می‌رود.

کارشناسان فروش آرکا تجارت هونام آماده ارائه مشاوره برای تهیه پیگمنت‌های مورد نیاز تولید این محصول هستند

پوشش‌های پلاستیکی با بهره‌گیری از ترکیبات پلیمری و پیگمنت‌های مناسب، راه‌حلی مؤثر برای حفاظت، تزئین و بهبود خواص سطحی در صنایع مختلف هستند. استفاده از پیگمنت‌های اکسید آهن در این پوشش‌ها، دوام، ایمنی و مقاومت بالایی به همراه دارد و انتخابی هوشمندانه برای کاربردهای طولانی‌مدت محسوب می‌شود. شناخت دقیق فرمولاسیون، روش‌های اعمال و استانداردهای مرتبط، لازمه طراحی و اجرای موفق این سیستم‌ها در صنعت است.